Montelbaanstoren

on

Gaande voorbij de Schipperstraat, kwamen wij aan de Kalkmarkt, alwaar de Montalbaanstoren zich vertoont, die in ouden tijd tot eene sterkte der stad diende, tot den jare 1606 deszelfs oude gestalte behield, in latere dagen met eenen nieuwen muur gezenuwd werd, en nog een sieraad der stad uitmaakt.

Cornelis van der Vijver

De Montelbaanstoren staat als een vreemde eend in de stad. De klokkentoren die midden op de gracht staat werd gebouwd als verdedidgingstoren rond 1517 maar werd al binnen 100 jaar ontdaan van haar functie door de enorme groei en daarbij de uitbreiding van de stad. In 1606 werd de toren verbouwd en voorzien van een klokkentoren (zonder minutenwijzer die kwam pas in 1890) na het aandringen van buurtbewoners zij konden namelijk helemaal geen klokkentoren horen omdat ze zo ver van het centrum vandaan waren. Al gauw na de instalatie van de klok begon de toren verzakken aan een kant. De fundering was waarschijnlijk al vezwakt door de constant stromende water maar met de nieuwe zware aanwinst van de klok in combinatie met de sterke winden van het IJ werd in 1610 met man en macht gewerkt om de toren weer rechtop te zetten. De fundering werd vervangen en er werd een dikke muur gemetseld om de onderkant van de toren die nu nog steeds goed te zien is.

De toren staat onder de mokumers ook wel bekend als Malle Jaap doordat er een hele tijd was geweest waarbij het klokkenspel op de meest ongewone uren sloeg om vervolgens na dagen lang stil te zijn weer in volle tuigen muziek te maken.

Cornelis over de Schreierstoren:

☞ (p189)

DE MONTELBAANS-TOREN

Op meer dan eene wijze wordt de naam van dezen Toren geschreven. Sommigen, Montalbaans-Toren schrijvende, leiden dien naam af van Alva *), die in het jaar 1568 op of omtrent de plaats van dezen Toren een kasteel of sterkte wilde doen bouwen, hetgeen onmogelijk is geweest, daar de Toren reeds voor de komst van den Hertog aanwezig was. Zoo veel is zeker, dat  dezelve in de oudste Stadsregisters doorgaans Montelbaans, nu en dan Monkelbaens- en Montenbeans toren is geheeten, en gebouwd werd tot dekking van de voorstad. Of de naam afgeleid werd van het oude ene sterke kasteel Montauban in Guinea veroverd, is niet te bewijzen. – De toren na het jaar 1512 gesticht aan het Noord-einde der Oude Schans, en in 1615 bij het uitleggen der Stad verhoogd en met eene nieuwe spits, slagkok en uurwijzers voorzien, staat nog regt en wel op dezelfs grondslagen.

Amsterdam. Mont-Alban’s toren Oudeschans gezien uit noordelijke richting. In het midden: Montelbaanstoren. Links het ’s Gravenhekje en rechts de brug over de Waalseilandsgracht. Techniek: staalgravure.
De Mont-Albans Toren Oudeschans met Montelbaanstoren naar het IJ gezien. Techniek: aquatint. 1824
Mont-Albaans Toren Oudeschans, met Montelbaanstoren. Op de voorgrond links ‘s-Gravenhekje 2-6, met daarachter de Oostersekade. Rechts de brug naar de Waalseilandsgracht en de Kikkerbilssluis. Techniek: Steendruk.
De Oudeschans met de Montelbaanstoren, gezien vanaf de Riddersbrug in noordoostelijke richting. 1801

[osm_map_v3 map_center=”52.372,4.906″ zoom=”17″ width=”100%” height=”450″ post_markers=”all” control=”mouseposition”]

Geef een reactie