– op de Nieuwebrug, welker stichting met geene zekerheid is te bepalen (*), en die, sedert de beruchte waterkeering, in den jare 1681, eene geheel andere gedaante heeft gekregen. Zij is voorzien van eenen sterken heer en twee zware schutdeuren, zonder welke, bij Noordwesten stormen, het water als weleer tot op den Dam zoude kunnen stroomen, waaruit groot gevaar voor de huizen op het Damrak of het Water, en in de belendende straten kan ontstaan.

(*) Aan den Buitenkant, en wel aan de oost- en westzijde, ziet men in wit marmer, de wapenen der toenmaals regerende Burgemeeesteren uitgehouden, bevens eene Latijnsche en Nederduitsche inscriptie

Cornelis van der Vijver

De Nieuwebrug die het IJ scheidt van het Damrak is de brug die het oosten met het westen van de stad verbindt. De schutdeuren die de stad beschermen tegen het water uit het IJ maken onderdeel van een grotere waterkering die zo ver als IJmuiden rijkt. De waterkering dient niet alleen om het water buiten te houden maar ook om genoeg water in de grachten te houden:

Amsterdam, de stad gebouwd op palen, wordt overeind gehouden door het water in de 165 grachten, zonder de tegendruk van het water worden de wal en kademuren onstabiel en kunnen zij instorten. Tijdens de aanleg van de Noord/Zuidlijn werd de waterkering bij de Nieuwebrug doorbroken om plaats te maken voor de tunnels. De sluisdeuren van de brug fungeren nog steeds als hoog- en laagwaterkering maar onder de brug in is nog een extra zware hoogwaterkering aangelegd in de tunnels. De balans van het water in de stad is cruciaal voor het voortbestaan. ☞ ☞

De brug heeft een rijke geschiedenis beginend als een simple houtenbrug in de 15e eeuw, door de eeuwen heen is de brug keer op keer verbouwd om de toenemende drukte aan te kunnen. In de jaren 60 van de vorige eeuw kwam er zelfs een extra brug naast om de verkeersdrukte aan te kunnen. De Nieuwe Nieuwe brug was de primaire brug toen in 2008 de Nieuwebrug verbreed werd van 16 naar 26 meter. In 2015 is de Nieuwe Nieuwe brug weer gesloopt om ruimte te creëren voor de werkzaamheden aan de Noord/Zuidlijn. ☞ ☞
Het marmer waar Corenlis over praat is alleen nog de oostelijke plakaat gelegen aan de noordkant van de brug van bewaard, best te zien vanaf het water.